Wystawa
Tarnów, Rynek 3 – Galeria Panorama Siedmiogrodzka
Otwarcie: 9 marca, godz. 1800
Niezwykłym przejawem węgierskiej sztuki ludowej są drewniane nagrobki słupowe – fejfa (drzewo do głowy). W Polsce nazywane są „kopijnikami”, gdyż nawiązują do prastarej tradycji wbijania kopii w grób rycerza. Od XVI wieku zaczęły się upowszechniać, zwłaszcza na terenie Siedmiogrodu, wraz z szerzeniem się Reformacji i stały się charakterystycznym oznakowaniem grobów na cmentarzach protestanckich, podobnie jak krzyże na katolickich.
Nowego znaczenia nabrały kopijniki po pierwszej wojnie światowej i traktacie pokojowym w Trianom (1920), w wyniku którego Węgry straciły ponad dwie trzecie terytorium. Dla Węgrów, którzy pozostali poza ojczyzną, stały się symbolem tożsamości narodowej. Idea stawiania kopijników niemal całkowicie zanikła w czasach rządów komunistycznych, ale odrodziła się spontanicznie w 1989 roku i od tego czasu pełnią one role pomników pamięci.
Wystawa prezentuje przykłady kopijników. Stanowiły one często odwzorowanie części ciała: głowy, szyi, tułowia, nogi, ręki. Ta symbolika była różna w różnych regionach Węgier. Dla przykładu: tulipan wieńczący słup drewniany w jednym miejscu był symbolem mężczyzny w innym kobiety. Słupy nagrobne także malowano zaś kolory były również symbolami. W ornamentyce występują symbole uniwersalne, prastare jak np. rozeta – symbol słońca czy motywy roślinne – drzewo życia.
g. 18:00 – „Adolf Szyszko-Bohusz – twórca Mauzoleum Generała Bema” – wykład dra Michała Wiśniewskiego (Instytut Architektury) / BWA, Pałacyk Strzelecki, wstęp wolny
Punktem wyjścia do spotkania jest Mauzoleum gen. Józefa Bema w Parku Strzeleckim w Tarnowie (1928-1929), którego powstanie związane jest bezpośrednio ze sprowadzeniem do Polski prochów gen. Józefa Bema, bohatera Polski, Węgier i Turcji. Bem urodził się w Tarnowie i to miejsce wybrano jako miejsce jego pochówku.
Projekt Mauzoleum powstał w 1928 roku i przyjął formę prostopadłościennego sarkofagu, który dźwigają trzy pary klasycyzujących kolumn. Ściany boczne zdobią napisy wykonane w języku polskim, węgierskim i tureckim. Umieszczone na nim daty odnoszą się do jego narodzin, śmierci i sprowadzenia zwłok do Polski. Monument ustawiono pośrodku sztucznego stawu.
Dyrektor Muzeum Okręgowego w Tarnowie
Andrzej Szpunar
Dyrektor Węgierskiego Instytutu Kultury w Warszawie
Janos Tischler
zapraszają
na uroczystości upamiętnienia
100 rocznicy I Wojny Światowej
w dniu 11 października 2014 roku (sobota)
w programie:
14.00 - Cmentarz nr 202 w Tarnowie, odsłonięcie zrekonstruowanego pomnika nagrobnego Michała Forgona i jego towarzyszy.
16.00 - Otwarcie wystawy „Honwedzi i huzarzy na polskiej ziemi - polowe i inne historie” Rynek 20/21.
16.30 - promocja książki Ferenc Molnar, Galicja 1914-1915. Zapiski korespondenta wojennego oraz spotkanie z Akosem Engelmayerem autorem tłumaczenia. Rynek 20/21.
Po przerwie wakacyjnej w dniu 2 października 2014 r. wznowiono kolejny rok nauki języka węgierskiego, który rozpoczęło 24 osoby / w tym 5 osób rozpoczęło podstawowy stopień /. Kurs prowadzony jest przez lektora języka węgierskiego - p.mgr Lidię Żołnierek z Katedry Hungarystyki UJ w Krakowie.
