dn. 22. października 2023 r.

Polskie Stowarzyszenie Kulturalne im. Józefa Bema na Węgrzech (z siedzibą w Budapeszcie) obchodziło dnia 22. października br. Jubileusz 65-lecie swego utworzenia. Działalność Stowarzyszenia obejmuje jednoczenie Polek i Polaków mieszkających na Węgrzech, nauczanie języka ojczystego, rozszerzanie kultury polskiej, pogłębianie przyjaźni narodów polskiego i węgierskiego oraz przyciąganie do siebie wielu Węgrów sympatyzujących z Polską i Polakami świadczy chlubnie o chęci zachowania łączności Członków Stowarzyszenia z Macierzą oraz upowszechniania wielowiekowych związków łączących oba Kraje.

Nasze Towarzystwo zostało zaszczycone zaproszeniem do udziału w tym Jubileuszu. TTPW było reprezentowane przez Prezesa Krzysztofa Kołacińskiego oraz Wiceprezesa Andrzeja Szpunara.

Uroczystości rozpoczęły się Mszą Św. w Kościele Polskim w X-tej dzielnicy Budapesztu. Po mszy, jeszcze w kościele rozpoczęła się część oficjalna obchodów Jubileuszu. W jej trakcie Kol. Kołaciński odczytał stosowny List Gratulacyjny oraz obaj prezesi wręczyli na ręce Prezesa Polskiego Stowarzyszenia Kulturalnego im. Józefa Bema na Węgrzech – p. Alfreda Wtulicha pamiątkowy medalion z portretem gen. Józefa Bema. W zamian otrzymali pamiątkowe medale „Bemowskie”.

Ze szczegółowym opisem tej części uroczystości można zapoznać się pod linkiem:
http://parafiabudapeszt.pl/2023/10/22/65-urodziny-psk-im-j-bema/
prawa autorskie: Inf. Głos Polonii, fot. B.Pál

Druga część obchodów miała miejsce w siedzibie Stowarzyszenia w Budapeszcie przy Nádor u. Rozpoczęły ją wspomnienia byłych Prezesek oraz wieloletnich Członkiń i Członków „Bema” (tak jak w skrócie nazywają się sami). Każdy, kto zdecydował się na publiczne wspomnienia był honorowany medalem Jubileuszu 65-lecia Stowarzyszenia.

Kolejnym punktem programu był spektakl teatralny „Bem i Petőfi – bohaterowie obydwu narodów” w wykonaniu czworga artystów węgierskich. Był to istotny element uroczystości bowiem trwał około 80 minut. Większość recytacji odbywała się w języku węgierskim a niewielkie fragmenty w języku polskim. Trzeba przyznać, że artyści dawali z siebie bardzo dużo a recytacjom towarzyszyło często tło muzyczne akordeonu, przez co spektakl był bardzo interesujący.

Końcowym akcentem uroczystości był tort okolicznościowy oraz rozmowy w swobodnym gronie. Nie mogło również zabraknąć znakomitych win węgierskich. Długo będziemy wspominać ten wspaniały dzień i nowych poznanych (węgierskich???) przyjaciół.

W imieniu Członków i Sympatyków Tarnowskiego Towarzystwa Przyjaciół Węgier, pochylamy się z szacunkiem nad szczytną historią Polskiego Stowarzyszenia Kulturalnego im. Józefa Bema na Węgrzech, podziwiamy szeroko rozbudowaną działalność i życzymy z całego serca wszelkiej pomyślności w kontynuacji tego dzieła jeszcze przez długie lata. Natomiast Członkom Stowarzyszenia – realizacji wszystkich planów oraz zdrowia i szczęścia osobistego.
(kk)

W dniu 23. października 1956 r. w Budapeszcie wybuchło zbrojne powstanie Węgrów zwane również rewolucją (węg. 1956-os forradalom) skierowane przeciw władzom komunistycznym rządzącym na Węgrzech. Iskrą zapalną stał się wiec studentów uniwersytetu technicznego, którzy zgromadzili się pod pomnikiem Gen. Józefa Bema w Budapeszcie.

Powstanie zakończyło się według oficjalnej wersji 4 listopada 1956 r. choć ostatnie walki trwały jeszcze do 10. listopada. Ciągle jest ono żywą raną na sercach Węgrów.

W tym pamiętnym miejscu, Tarnowskie Towarzystwo Przyjaciół Węgier uczciło rocznicę wydarzenia w szczególny sposób. Przedstawiciele Zarządu TTPW (Prezes Krzysztof Kołaciński i Wiceprezes Andrzej Szpunar) złożyli wiązankę biało – czerwonych róż u stóp Gen. Bema. Udało się to zrobić pomimo utrudnień z dostępem do pomnika, ze względu na przygotowania terenu do oficjalnych uroczystości rządowych w dniu 23. października. Dzień ten jest na Węgrzech Świętem Państwowym.
(kk)

Zarząd Tarnowskiego Towarzystwa Przyjaciół Węgier organizuje Konkurs Recytatorski wierszy Sándora Petőfiego.

Jest on przeznaczony dla uczniów klas siódmych i ósmych szkół podstawowych i szkół ponadpodstawowych (w oddzielnych kategoriach).

Konkurs ten ma około 30-letnią tradycję i organizowany był w odstępach kilkuletnich. Dodatkowo w tym roku obchodzimy 200-setną rocznicę urodzin Poety.

Zwracamy się z uprzejmą prośbą do Rodziców i Nauczycieli polonistów o przekazanie informacji o tym wydarzeniu Uczniom klas wskazanych w Regulaminie. Miło nam będzie gościć uczniów szkół Tarnowa i okolic na konkursie, który w naszym mieście cieszy się wieloletnią tradycją.

Jednocześnie informujemy, że Honorowy Patronat nad Konkursem objął Pan Dr Tibor Gerencsér, Konsul Generalny Węgier w Krakowie.

Zgłoszenia prosimy kierować drogą mailową na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. lub pocztą na adres Towarzystwa.

1. Patronat Konsula
2. Regulamin
3. Wiersze
4. Karta zgłoszenia

(kk)

W weekend 22. – 23. września br., Tarnowskie Towarzystwo Przyjaciół Węgier gościło 30 osobową grupę Polonii węgierskiej, która odwiedziła tereny Małopolski i Podkarpacia. Wycieczkę zorganizowało Polskie Stowarzyszenie Kulturalne im. gen. Józefa Bema na Węgrzech (www.bem.hu) i Samorząd Polski w Kőbánya w ramach konkursu złożonego w 2022 roku do Bethlen Gábor Alapkezelő Rt. (the Bethlen Fund Management) ze środków pozyskanych od Rządu Węgierskiego.

Szefową grupy była Pani Maria Davidowa przewodnicząca Samorządu Polskiego w Kőbánya. Kóbánya to X. dzielnica Budapesztu, gdzie znajdują się Kościół Polski, Dom Polski, Ogólnokrajowy Samorząd Polski, Polski Instytut Badawczy i Muzeum oraz Ogólnokrajowa Uzupełniająca Polska Szkoła i Przedszkole na Węgrzech.

Pani Davidowa zwróciła się wcześniej do TTPW z prośbą o pomoc w organizacji zakwatero-wania grupy, zwiedzania Tarnowa ze wskazaniem na miejsca związane z gen. Józefem Be-mem oraz wyraziła chęć spotkania z przedstawicielami Towarzystwa w jego siedzibie.

Ze względu na to, że w tym czasie większość członków Zarządu TTPW przebywała w Szerencs na Węgrzech, pomoc dla grupy zaoferował Wiceprezes Towarzystwa Kol. Andrzej Szpunar. Jego proweniencja zawodowa była doskonałym darem dla goszczonej grupy. Lepszego opie-kuna i przewodnika nie można było znaleźć!

Program 4 dniowej wycieczki obejmował: Zwiedzanie Sanktuarium św. Kingi; Dom św. Kingi; Źródełko św. Kingi; zwiedzanie Bramy Se-klerów (dar Towarzystwa Siedmiogrodzkiego Światowej Federacji Węgrów, wzniesiona 16 czerwca 1999 r.) oraz miejsca mszy papieskiej.

W drugim dniu pobytu zwiedzano:
Leżajsk - Klasztor OO. Bernardynów i Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia, Muzeum Pro-wincji Ojców Bernardynów;
Łańcut - Muzeum Zamku w Łańcucie (I piętro, parter), Stajnie i Powozownia oraz Park Przy-zamkowy.

Kol. Andrzej Szpunar zaproponował poszerzenie programu o wizytę w Muzeum Polaków Ra-tujących Żydów w czasie II wojny światowej im. Rodziny Ulmów oraz kościoła gdzie wysta-wione są relikwie Ulmów.
Następny dzień spędzono w Tarnowie. Zwiedzanie rozpoczęto od Galerii Panoramy Siedmiogrodzkiej na dworcu PKP. Do grupy dołączyli muzealnicy z Nyíregyháza będący gość-mi Muzeum Okręgowego w Rzeszowie.

Deszczowa pogoda uniemożliwiła spacer po ulicy Krakowskiej więc następnym punktem pro-gramu było zwiedzanie Ratusza, gdzie nasi goście mogli także wejść na wieżę ratuszową. Wielkie zainteresowani wzbudził sędziwy (300 letni) zegar ratuszowy. Tu członek Zarządu TTPW Klaudiusz Stachaczyński demonstrował nakręcanie zegara i opowiadał o jego mechani-zmie. Niektórzy z gości spróbowali swych sił pomagając nakręcać zegar.

W Ratuszu nasi goście spotkali się Panią Prezydent Agnieszką Kawą, która zaproponowała dodatkowy punkt programu zwiedzania tj. wizytę w Pasażu Odkryć Centrum Nauki i Techniki. Węgrzy byli zachwyceni tym miejscem, tym bardziej, że rolę przewodnika po nim pełniła Pani Prezydent.

Z Ratusza wycieczka przeszła spacerem po Starym Mieście pod pomnik gen. Józefa Bema. Stąd zaś do siedziby Tarnowskiego Towarzystw Przyjaciół Węgier, gdzie przy kawie wysłucha-ła historii TTPW i opowieści o powrocie gen. Józefa Bema do Tarnowa w 1929 roku.

Autobusem podjechaliśmy pod Mauzoleum Gen. Józefa Bema w Parku Strzeleckim. Po wy-czerpaniu programu zwiedzania Tarnowa, obiad w restauracji „U Jana” zakończył wizytę w naszym Mieście. Kolejny dzień to Wieliczka i powrót do Budapesztu.

Mamy nadzieję, że nawiązane kontakty zapoczątkują współpracę z węgierskimi Pola-kami i zintensyfikują sprawdzone w działaniu stosunki z przyjaciółmi Węgrami.
(asz, kk)

Szerencs (HU), 22. – 24. września 2023 r.

W tym roku, w październiku przypada Jubileusz dwudziestolecia prowadzenia nauki języka węgierskiego w TTPW przez p. mgr Lidię Żołnierek, wykładowczynię na Wydziale Hungarystyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Tak naprawdę, to „Nasza Pani od węgierskiego” pracuje ze słuchaczami kursów w naszym Towarzystwie już od roku 2001-go, ale z przerwą pandemiczną.

Jako miejsce, w którym postanowiliśmy godnie uczcić ten Jubileusz Kol. Wiceprezes Wiesława Jaworska zaproponowała Szerencs. Jest to urokliwe miasteczko w północno – wschodnich Węgrzech, w bliskim Polakom Tokajskim regionie winiarskim.

Naszą bazą stał się Hotelik Rozsnyai Kuria Szerencs pod którym znajdują się wielkie piwnice win tokajskich. A właściciel całości jest niezwykle przyjaznym człowiekiem.

Po przyjeździe, zakwaterowaniu, krótkim odpoczynku i wstępnej lustracji otoczenia łącznie z centrum Szerencs, przygotowaliśmy się do uroczystej, jubileuszowej kolacji. Rozpoczęła się ona od krótkiej laudacji Prezesa Towarzystwa, który podkreślił wyjątkowe cechy Koleżanki Lidii, dzięki którym, przez tyle lat, z ogromnym poświęceniem przybliża nam (z sukcesami) meandry tak odmiennego dla nas języka węgierskiego. Skromnymi wyrazami wdzięczności były kwiaty oraz szkatułka z tajemniczą skrytką. W szkatułce znajdowały się pamiątkowe zestawy fotografii a w skrytce – tajny (jak sama nazwa skrytki wskazuje) dodatek. Węgierskim zwyczajem, kolacja była nie do przejedzenia. Jakościowo wyśmienita ale ilościowo starczyła by chyba dla kompanii wojska. Po kolacji biesiada przeniosła się na taras przy pokojach i trwała do późnej nocy. Oczywiście przy wyśmienitych węgierskich winach spożywanych w rozsądnych ilościach.

Następny dzień poświęcony był dokładnemu zapoznaniu się z Szerencs. Odwiedziliśmy wielki sklep z wyrobami czekoladowymi (do niedawna funkcjonowała tutaj fabryka czekolady). Była szansa przedłużyć spotkanie z czekoladą dzięki sporym zakupom. Następnie obowiązkowa kawa z ciachem w węgierskiej kawiarni. Tak wzmocnieni powędrowaliśmy do Centrum Turystycznego w którym oglądaliśmy wystawę skuterów i motocykli z czasów słusznie minionych, analogowych aparatów fotograficznych, sprzętu wędkarskiego, wystawę rzeźb wykonanych w bryłach czekolady (między innymi popiersia dawnych arystokratów węgierskich, postaci bajkowe i fantazje artystów rzeźbiarzy. Inne wystawy prezentowały zabawki z lat od 50tych do pierwszych komputerów typu np. Atari oraz kolekcje pocztówek.

Następnie powędrowaliśmy do zamku Zygmunta Rakoczego. Można było podziwiać zabudowania zamku oraz kolekcje artefaktów historycznych, kartek pocztowych i widokówek oraz odpocząć w cieniu murów.
Ponieważ nadeszła pora posiłku spacerkiem udaliśmy się do dobrej knajpy na porządny węgierski obiad. Każdy miał szansę wybrać coś na co ma ochotę. Od harcsaleves, czyli zupy rybnej z suma po óriás becsi szelet, czyli sznycla wiedeńskiego z całym bogactwem kuchni węgierskiej pomiędzy tymi daniami.

Bogaty posiłek był wskazany, ponieważ na wieczór zaplanowana została degustacja win tokajskich w piwnicach Rozsnyai Kuria. Właściciel winnicy prezentował 11 rodzajów wina produkowanych w jego winnicach. Oczywiście każdego trzeba było spróbować po wcześniejszym wysłuchaniu opisu gatunku winogron oraz historii win tego regionu. Od win wytrawnych, półwytrawnych, półsłodkich po słodkie z królem wszystkich win tokajskich – aszu. Włącznie z Aszu 6 puttonyos tokaji, który zaprawdę jest Vinum Regnum, Rex Vinorum (Winem królów, królem win).

Degustacja przewidziana na około 1,5 godziny przeciągnęła się do około 3 godzin. Pan winiarz bogato opowiadał o zawiłościach produkcji win tokajskich a członkowie towarzystwa, znając się nieco na materii wdawali się w dyskusję i poszerzali swoją wiedzę. Dzięki temu Gospodarz był szczęśliwy, że trafił na grupę z tak dużą wiedzą winiarską i chętnie odpowiadał na zadawane pytania. Po degustacji była okazja zakupu wybranych win.
Niestety, wszystko co dobre szybko się kończy i następnego dnia trzeba było ruszać w drogę powrotną do Tarnowa (i Mielca). Szybkie zakupy uzupełniające domowe zapasy wiktuałów oraz przypraw i pożegnanie z Szerencs. Można by pisać dużo o zmianach (raczej nie na lepsze) w węgierskich sklepach, ale to już całkiem inna historia.

Z żalem opuszczaliśmy mimo wszystko „nasze” Węgry. Na pewno nie raz będziemy tutaj wracać.

A „Naszej Pani od węgierskiego” obiecaliśmy, że nadal będziemy pod jej kierunkiem zgłębiać tajniki języka naszych przyjaciół.
(kk)